Savaştan yenik çıkan Osmanlı İmparatorluğu, Balkanlar, Orta Doğu ve Afrika’daki topraklarını kesinkes kaybetmiş, buralar üçlü ittifak ülkelerinin sömürgesi haline girmişti. Hatta Anadolu’nun batı bölgesi de Yunanlılara verilmek istenmişti. Bu arada Doğu Anadolu’nun bazı bölgeleri Rus ordularının Ekim 1917 Bolşevik devrimiyle dağılmasından sonra Ermeni Taşnak Komitesinin yönetimine kaldı. Ancak Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi kurularak (23 Nisan 1920) kurtuluş savaşına girişildi (1919-1922). Kazım Karabekir komutasındaki Türk kuvvetleri 28 Ekim 1920’de karşı karşıya geldiği, doğu Anadolu’da 1918’de kurulmuş olan Ermenistan Cuumhuriyeti ordusunu 10 günde yenilgiye uğratarak bertaraf etti. Batıdaki Yunan istilası 9 Eylül 1922’de püskürtüldükten sonra, 29 Ekim 1923’de Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.
Bu arada, Stalin’in resmî bir evraka el yazısıyla, 2 Aralık 1921 tarihinde, düştüğü bir not Taşnakların aşırı hırsını gözler önüne sermektedir:
“Van, Muş ve Bitlis’in Ermenilere verilmesi emperyalist, aptalca ve provokatörce bir taleptir.”
